Έμφυλα στερεότυπα στον κινηματογράφο και η παιδαγωγική τους διαχείριση: H περίπτωση της ταινίας Bean “The Ultimate Disaster Movie”

Περίληψη

Ο κινηματογράφος ως αισθητικό μέσο έχει τη δύναμη να προκαλεί συναισθήματα και να διευκολύνει τη μαθησιακή εμπειρία, αλλά ταυτόχρονα εμπεριέχει πολιτισμικά και κοινωνικά μηνύματα ενώ, σχεδόν αναπόφευκτα, αναπαράγει έμφυλα στερεότυπα. Η παρούσα εργασία ξεκινά διερευνώντας τα στερεότυπα φύλου που αναπαράγονται στην ταινία Bean: The Ultimate Disaster Movie του Mel Smith, είτε σκόπιμα για να τα διακωμωδήσει είτε γιατί δεν τα αναγνωρίζει ως τέτοια ή δεν τα θεωρεί τόσο σημαντικά, και συνεχίζει με το ερώτημα του τρόπου αξιοποίησης του κινηματογράφου στην εκπαιδευτική διαδικασία ώστε αφενός να αξιοποιεί το μήνυμα της ταινίας και αφετέρου να αντιμετωπίζεται η ύπαρξη έμφυλων στερεοτύπων σ’ αυτήν. Στην εργασία, μέσα από συγκεκριμένες σκηνές, επισημαίνονται έμφυλες αντιλήψεις αλλά και διακρίσεις, όπως η ανισότιμη εκπροσώπηση γυναικών στα συμβούλια των μουσείων, η ταύτιση της γυναίκας με τον ρόλο της οικιακής φροντίδας καθώς και η σεξουαλικοποίηση της γυναικείας εικόνας. Αντίστοιχα, ο ανδρικός ρόλος παρουσιάζεται συχνά ως ηγετικός, πρακτικός και κυρίαρχος, με έμφαση στην τυπική «αρρενωπότητα». Ο Bean, ωστόσο, αποκλίνει από αυτή την εικόνα, καθώς εμφανίζεται παιδικός, αδέξιος, συναισθηματικός και κοινωνικά αμήχανος, γεγονός που προσφέρει μια εναλλακτική αναπαράσταση της ανδρικής ταυτότητας. Η εργασία τελειώνει με προτάσεις που τεκμηριώνει η βιβλιογραφία για τη διαχείριση της προβολής ταινιών ή αποσπασμάτων τους στην εκπαιδευτική διαδικασία και εν γένει στη σχολική ζωή. Η αξία του κινηματογράφου ως εργαλείου προβληματισμού και μάθησης αναγνωρίζεται αλλά ο ρόλος του/της εκπαιδευτικού είναι καθοριστικός, καθώς οφείλει να ακολουθεί συγκεκριμένες ενέργειες πριν και μετά την προβολή.